Focusgroepen

Waarom een focusgroep

Soms wil je diep in gesprek kunnen gaan met één persoon tegelijk, maar er zijn ook momenten in een onderzoek waarop je van een hele groep wil horen.

Zo verzamel je in één groepsgesprek diverse meningen en perspectieven op het probleem of je voorgestelde oplossing. Gebruik discussies, interactie en een co-creatieve aanpak om nieuwe inzichten bloot te leggen.

Voorbereiding

1. Omschrijf je onderzoeksvraag en leg het doel van de focusgroep of workshop vast. Neem je assumptie map er terug bij zodat je weet wat je juist wil ontdekken. Welke assumpties moet je zeker onder de loep nemen en welke zijn nu minder aan de orde?
2. Kies de deelnemers Bepaal wie je aan tafel wil hebben in je focusgroep. Wil je graag de doelgroep zelf aan het woord laten, of is dit eerder een sessie voor experts of stakeholders? Breng gelijkaardige profielen samen in één groep sessie. Gebruik de doelgroep kaart om te beslissen wie je uitnodigt (en wie niet).
3. Plan je sessie Een focusgroep bereid je best goed voor, zodat het gesprek niet alle richtingen uit gaat. Denk na over hoeveel tijd je hebt, welke vraagstukken je op tafel wil leggen en hoe je die aanpakt in concrete oefeningen. Hier zijn alvast enkele tips voor een sterk plan:
   1. Een opbouw die (bijna) altijd werkt, bestaat uit drie fasen: eerst opstijgen met een warme ontvangst; daarna samen denken & creëren; om op het einde zacht te landen.
   2. Wissel geregeld af tussen individueel nadenken, in kleine groepjes aan de slag gaan en plenair terugkoppelen.
   3. Stimuleer eerst breed denken, om dan weer alles samen te brengen en conclusies te trekken.
   4. Zorg dat elke oefening een duidelijke uitkomst heeft, zoals b.v. een overzicht van pijn- en pluspunten, een lijst met prioriteiten, een tijdslijn of klantreis,…
      Maak de uitkomsten tastbaar met papier, stiften, post-it’s, magazines, foto’s, …
   5. Voorzie een rustige ruimte, voldoende materiaal om mee aan de slag te gaan en eventueel drinken en een snack. Neem bij voorkeur een collega mee om notities te nemen.
4. Nodig de deelnemers uit Nu je weet wie je aan tafel wil en wat je met hen wil bereiken, is het tijd om je deelnemers ook echt tot bij jou te krijgen. Nodig elke deelnemer persoonlijk uit met een kort woordje uitleg over het doel en waarom zij juist mee aan tafel zitten. Meer tips vind je bij Checklist voor rekrutering

Zoek je nog inspiratie voor een co-creatieve oefening? Kijk ook eens naar deze bronnen:

• Gamestorming: A Playbook for Innovators, Rulebreakers, and Changemakers - Dave Gray (boek & website)
• IDEO Design Kit (website)

Uitvoeren

Doorloop samen met je deelnemers de drie fasen van de focusgroep workshop.

Zorg dat iedereen aan het woord komt. Het is jouw taak als facilitator om zo veel mogelijk neutraal te blijven en de dialoog op gang te houden met vragen.

Neem idealiter een collega mee die al notities kan nemen, maar ook helpt met de templates, de klok in het oog houden, extra vragen stellen …

1. Opstijgen Start met een warme ontvangst en een duidelijke introductie. Licht nog een keer toe wat het doel is en waarom je net hen uitgenodigd hebt. De deelnemers zijn immers experts in hun eigen situatie en kunnen onvervangbare inzichten delen. Voorzie ook een luchtige oefening om elkaar te leren kennen en vertrouwen te bevorderen.

2. Samen denken & creëren Voer de denkoefeningen samen uit.

   Moedig deelnemers aan om recht te staan, rond te lopen en luidop te denken, om zoveel mogelijk interactie te bevorderen.

3. Zacht landen Eindig de sessie met een samenvatting van wat er besproken is en de eerste conclusies die op tafel liggen. Deel zeker ook mee wat de volgende stappen zijn in het proces en wat er met de input van deze focusgroep zal gebeuren.

Verwerken en toepassen

Neem tijdens je focusgroep zeker foto’s van alles wat je deelnemers opschrijven en maken. Dat maakt verwerken iets gemakkelijker.

Heb je alle geplande sessies afgerond? Dan is het tijd om de verzamelde info te verwerken en uit te pluizen. Duik in je notities en zet ze om naar thema’s en inzichten, bijvoorbeeld aan de hand van een onderzoeksmuur.

Zorg ervoor dat de verzamelde gegevens op een veilige en vertrouwelijke manier worden bewaard en behandeld. Respecteer de privacy van de geïnterviewden en gebruik de informatie alleen voor het beoogde doel.