Naar wat ben je op zoek?

Op zoek naar een digitale balans

Schermen nemen vandaag zo’n groot deel in ons van leven, dat veel mensen worstelen met het vinden van een digitale balans. Soms lijkt het alsof we vaker online dan offline zijn, en dat leidt tot veel vragen. Waarom plakken we zo aan onze smartphone? Hoeveel schermtijd is ‘te veel’? En hoe waak je over een goede digitale balans?

Vragen over digitale balans? Contacteer onze experten Karen Linten en Hadewijch Vanwynsberghe.

Bekijk ook onze dossiers over mediaopvoeding.

Op deze pagina:

Wat is je digitale balans?

Je digitale balans kan je zien als de verhouding tussen je online en offline activiteiten. Is dat min of meer in evenwicht, dan zit je digitale balans goed. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan: schermtijd is niet alleen een vorm van ontspanning, we hebben schermen ook nodig voor school of werk en om in contact te blijven met anderen. Bovendien hebben schermen een magische aantrekkingskracht!

  • Was het vroeger beter?

Amper twintig jaar geleden was er nog helemaal geen sprake van een digitale balans. Nieuwe technologieën vragen om aanpassingen, en dat is duidelijk wennen. 

Zo was het vroeger, zo is het nu

  • Dit is waarom we zo gek zijn op onze smartphone

Voelt het soms alsof je smartphone je in zijn greep heeft? Dat is niet zo vreemd: makers van apps weten heel goed hoe ze jou aan je smartphone doen plakken.

Waarom is je smartphone zo aantrekkelijk?

Ken of ben jij iemand die ook tijdens sociale momenten op z’n smartphone zit? Dat noemen we phubbing: een samentrekking van ‘phone’ en ‘snubbing’, waarbij je meer aandacht besteedt aan je telefoon dan aan de mensen om je heen. 

5 veelgestelde vragen over schermtijd

6 tips om te werken aan je digitale balans

Probeer schermen voor het slapengaan te vermijden: lees bijvoorbeeld een boek in de plaats. Is je smartphone ook je wekker? Vervang ‘m door een gewone alarmklok en begin je ochtend offline. Je kan je smartphone bijvoorbeeld elke avond op een vaste plek in huis leggen.

Gooi je meest tijdverslindende apps van je smartphone of haal ze op z’n minst weg van je beginscherm. Ook kan je uitschakelen dat je automatisch inlogt of tijdslimieten instellen voor bepaalde apps.

Denk na welke meldingen je wel en niet wil krijgen op je smartphone, zoals meldingen van mails of berichtjes van familie. Zet de blauwe vinkjes in chat-apps uit en schakel je meldingen eens tijdelijk uit als je je op iets of iemand wil focussen.

Geef voorrang aan je vrienden en familie: doe aan ‘phone stacking’, waarbij je alle smartphones op een stapel legt tijdens sociale gelegenheden, of ban de smartphone van tafel. Durf phubbers ook op hun gedrag te wijzen.

Weersta de verleiding om op dode momenten op je smartphone te kijken. Kijk bijvoorbeeld eens om je heen en durf je te vervelen. Je zal merken dat je vanzelf op zoek zal gaan naar nieuwe bezigheden.

Plan schermvrije tijd in voor jezelf of samen met de rest van je gezin. Ga ook eens op pad zonder je smartphone. Kies bijvoorbeeld een smartphonebob uit: alleen hij of zij neemt zijn smartphone mee tijdens een avondje uit, en dan enkel voor noodgevallen!

Hoe ga jij om met je smartphone?

Doe de test
“Een treintje is een reeks van apps die we onbewust na elkaar openen. Het begint bijvoorbeeld met een nieuw berichtje op WhatsApp. Dat is de locomotief. Terwijl we wachten op een antwoord, haken we daar wagonnetjes aan en dwalen we even af naar Instagram of Facebook. Voor we het goed en wel beseffen zitten we langer op onze smartphone dan gedacht!”
Lieven Demarez
Prof. dr. Lieven De Marez
Professor 'Media, Technology & Innovation' & 'User-centric innovation research'
imec-MICT-UGent

3 x digitale balans

De digitale balans op school

Ook op school zijn schermen alomtegenwoordig. Ze bieden veel educatieve mogelijkheden, maar stellen leerkrachten en leerlingen ook voor uitdagingen. Wat betekenen online leerplatformen voor je digitale balans? Hoe ga je als school om met smartphones? En hoe maak je leerlingen bewust van hun schermgebruik?

De digitale balans in het gezin

Voor veel ouders is het best een opgave om thuis de digitale balans te bewaken. Die balans is dan ook voor iedereen anders, en vraagt geregeld om wat bijsturing. Toch kom je al een heel eind door zelf het goede voorbeeld te geven én duidelijke afspraken te maken.

  • Photo by Vitolda Klein on Unsplash

    Geven ouders het goede voorbeeld?

    Uit onderzoek blijkt dat 72% van de ouders zelf aangeeft niet altijd het goede voorbeeld te geven als het gaat over schermen. Wat zeggen experts daarover? Lees meer.

  • Photo by José Reyes on Unsplash

    Parental control: do or don’t?

    Op heel wat toestellen vind je instellingen voor ‘ouderlijk toezicht’, die toelaten om limieten in te stellen voor kinderen. Slim? Of leren kinderen beter zelf hoe het moet? Lees meer.

De digitale balans op het werk

Wist je dat de helft van de werknemers uit de publieke sector last heeft van digistress op het werk? En dat phubbing ook op het werk een ding is, in de vorm van ‘boss phubbing’? Zo zou het engagement van werknemers dalen als hun leidinggevende in hun bijzijn te veel op z’n smartphone zit.

De digitale balans in cijfers

9 jaar

gemiddelde leeftijd

waarop kinderen hun eerste smartphone krijgen. Lees meer.

40%

van de jongeren

kunnen in het secundair onderwijs geen dag zonder smartphone. Lees meer.

18%

van de kinderen

hebben thuis geen regels of afspraken over hun mediagebruik. Lees meer.

38%

van de Vlamingen

stoppen hun smartphone bewust weg tijdens een gesprek, vergadering of les. Lees meer.

44%

van de Vlamingen

vinden zichzelf afhankelijk van hun smartphone. Lees meer.

79%

van de gezinnen

heeft afspraken over schermtijd of sociale media. Lees meer.

Interessante onderzoeken

Kom meer te weten over het mediagebruik van kinderen tussen 6 en 18 jaar.

Hoe staat het vandaag met het media- en ICT-gebruik in Vlaanderen?

Wat was de impact van corona op de schermtijd van kinderen?

Handige tools

Meer tools
  • Lessenreeks DSVM 3e graad Educatief pakket

    Lessenreeks DSVM 3e graad

    Maar hoe mediawijs zijn 10-12 jarigen? Weten ze wat een veilig wachtwoord is? Herkennen ze de reclame die hun favoriete influencer maakt? Met deze reeks van 10 lessen leert De Schaal van M kinderen uit de 3e graad lager onderwijs meer over mediawijze thema's.

  • Als ... dan: afspraken maken over schermtijd! Affiche

    Als ... dan: afspraken maken over schermtijd!

    Ouders vinden het vaak moeilijk om met hun kind af te spreken over schermtijd. Met deze klik en print kunnen ze samen met hun jonge kind de afspraken inkleuren.

  • Mediaprofieltest Profieltest

    Mediaprofieltest

    Ben jij een digitale eekhoorn, die razendsnel van de ene app naar de andere springt? Of eerder een egel, die zijn stekels al opzet als hij het woord ‘online’ nog maar hoort? Doe de Mediaprofieltest en kom te weten hoe jij precies omgaat met media.

3 apps voor een betere balans

Met deze app kan je je beter concentreren. Zodra je je ergens op moet focussen, plant je een boompje in de app. Je mag pas kijken naar je smartphone zodra de boom volgroeid is.

iOS voorziet functies in de algemene instellingen van je smartphone waarmee je kan nagaan welke apps je het vaakst gebruikt en kan je indien nodig ook limieten instellen voor jezelf.

Net zoals iOS, voorziet Android functies in de algemene instellingen van je smartphone waarmee je kan checken welke apps je het vaakst gebruikt en waarmee je ook limieten kan instellen voor jezelf.

Video's

Meer video's
Word je blind van je beeldscherm?
Zit jouw digitale balans snor?
Hoe ga je om met al die schermen in huis?
It’s not you. Phones are designed to be addicting.

Meer weten?

  • Digitalebalans.nl

Hier vind je meer informatie, een zelftest en tips rond je digitale balans.

  • MediaNest

Meer weten over de schermtijd en digitale balans van kinderen? MediaNest weet raad.

  • Druglijn

Vragen over gamen en gameverslavingen? Stel ze aan de Druglijn.

Leestip
Boek 'Digital detox' van Florence Pérès
Leestip
Boek 'Ken je digitaal DNA' van Lieven De Marez

Lees verder

Meer dossiers

In de webshop

  • Cover mediawegwijzer digitaal in balans

    Mediawegwijzer Digitaal in balans

    Lees je graag nog even de belangrijkste inzichten na op papier? Bestel gratis de mediawegwijzer 'Digitaal in balans' via onze webshop.