Hoeveel schermtijd is oké?

Dit artikel is deel van Digitale balans

Als we het hebben over schermtijd (ofwel: de tijd die we doorbrengen achter een scherm), dan rijst vaak de vraag: ‘Hoeveel is normaal?’ of ‘Hoeveel is te veel?’ Er zijn dan ook heel wat richtlijnen te vinden voor jong en oud. Maar is een rem op schermtijd wel zo’n goed idee?

Schermtijd vs digitale balans

De vraag naar een duidelijke richtlijn rond schermtijd komt vaak voort vanuit een bezorgdheid omtrent de effecten van schermen. Sommigen vragen zich bijvoorbeeld af of schermen slecht zijn voor je nachtrust of je ogen. Anderen vrezen dan weer dat schermen ons dommer maken. Die zorgen vertalen zich naar één alomvattende vraag: hoeveel schermtijd is oké?

Veel richtlijnen voor een afgebakende schermtijd zijn helaas niet wetenschappelijk onderbouwd. Onderzoek toont zelfs aan dat het overschrijden van die richtlijnen positief geassocieerd wordt met welzijn. Veeleer dan grenzen te stellen op schermtijd, is het aan te raden om op zoek te gaan naar een digitale balans: een balans tussen soorten schermtijd én een balans tussen schermtijd en andere tijd.

Een balans tussen soorten schermtijd

Hoewel ‘schermtijd’ een breed begrip is met verschillende toepassingen, associëren we het vooral met ‘passieve’ schermtijd. Denk aan: liggend in de zetel naar een filmpje kijken. Toch hebben schermen je nog zoveel meer te bieden!

Dankzij schermen …

  • … kan je makkelijk contact houden met verre familieleden.
  • … kan je online lessen volgen bij een school aan de andere kant van de wereld.
  • … kan je live meekijken hoe er ergens een raket de lucht in gaat.
  • … kan je via educatieve apps een nieuwe taal of vaardigheid leren.
  • … kan je zelf je eigen filmpjes maken en bewerken.

Sta dus eens stil bij de manier waarop jij of iemand in je omgeving schermen gebruikt. In plaats van louter te focussen op de ‘tijd’ in ‘schermtijd’, is het de moeite waard om te kijken wát je precies doet met die tijd. 3 uur lang naar filmpjes kijken is niet hetzelfde als 3 uur lang bezig zijn met een scherm, maar dan op verschillende manieren: contact houden met vrienden, op de hoogte blijven van het nieuws, zelf een foto bewerken, ... 

Een balans tussen schermtijd en andere tijd

Ook als je verschillende vormen van schermtijd beleeft, kan het nog altijd zijn dat je worstelt met je digitale balans. Voor een goede digitale balans moet het digitale dan ook een plaats krijgen in je dagelijkse leven: er moet zowel ruimte zijn voor sociaal contact, hobby’s, beweging, … als voor schermtijd.

Omdat het vinden van een balans voor sommigen best een uitdaging is, is het misschien verleidelijk om een vaste tijdsduur te plakken op je schermtijd. Dat kan handig zijn, maar brengt ook nadelen met zich mee:

  • Je kan minder flexibel zijn. Als ouder wil je je kind bij een lange autorit al eens uitzonderlijk een tablet geven, of zelf moet je soms onverwachts een avondje doorwerken. Een rem op schermtijd impliceert dat uitzonderingen niet oké zijn, terwijl dat gerust kan.
  • Er is minder ruimte voor de positieve kanten. Schermtijd kan ook goed voor je zijn. Een systematische limiet kan de positieve effecten in de weg staan.

Toch blijft het belangrijk om te kijken naar wat er voor jou werkt: brengt een wekkertje structuur of houdt een timer voor bepaalde apps je digitaal in balans, dan is dat heus geen slecht idee.

Zorgt schermtijd voor afleiding? Dit kan je doen

Je weet nu dat een digitale balans waardevoller is dan een rem op schermtijd, maar wat als je die balans maar niet lijkt te vinden? Probeer eens deze tips:

Weet je even niet wat te doen, dan is het makkelijk om naar je smartphone of tablet te grijpen. Probeer dode momenten op te vullen met leuke offline bezigheden, en leg daarbij al je toestellen uit het zicht: zo zal je sneller naar een boek of een gezelschapsspelletje grijpen. Weet je niet wat te doen? Waag je dan eens aan een digital detox: door een tijdje helemaal offline te gaan, zal je vanzelf ontdekken hoe je je tijd het liefst doorbrengt.

Apps en sociale media gebruiken een hoop trucjes om je zo lang mogelijk aan het scherm gekluisterd te houden. Als je je bewust bent van die mechanismen, zal je ze makkelijker kunnen herkennen en je smartphone sneller naast je neer kunnen leggen.

Genoeg hulpmiddelen te vinden! Er bestaan apps, zoals MobileDNA, en functies in de algemene instellingen van je smartphone die voor jou in kaart brengen waarvoor je je smartphone het meest gebruikt. Een appblocker, zoals AppBlock voor Android of App Blocker voor iOS, kan je dan weer helpen focussen op andere zaken. Verder kan je ook kleine instellingen wijzigen, zoals Facebook van je startscherm verwijderen of instellen dat filmpjes niet automatisch beginnen af te spelen op Instagram.

Eerder dan limieten te zetten op schermtijd, kan je ook proberen om andere afspraken te maken met jezelf, die niet draaien rond je schermgebruik. Zo kan je proberen om elke dag minstens een uurtje frisse lucht te scheppen of zeker een halfuurtje te lezen voor het slapengaan.

Gepubliceerd op 21 april 2021