Mag een kind onder de 13 jaar al op sociale media?

Dit artikel is deel van Sociale media , Opvoeden in een digitale wereld en Online privacy

Officieel mogen kinderen pas vanaf de leeftijd van 13 jaar een account aanmaken op sociale media. Toch zijn er vaak redenen om dat al eerder te doen. Welke rol heb je als ouder, opvoeder of professional in dat verhaal? Mag je een oogje dichtknijpen?

Wat zegt de wet?

De Europese privacywetgeving (de AVG of GDPR) stelt dat gegevensverwerking pas toegelaten is vanaf de leeftijd van 16 jaar, tenzij ouders daarvoor toestemming geven. Lidstaten mogen die leeftijd verlagen tot 13 jaar, een keuze die ook België gemaakt heeft. Dat betekent dat kinderen in ons land minstens 13 jaar oud moeten zijn om zonder ouderlijke toestemming een account aan te maken op sociale media.

Maar de privacywet van de Verenigde Staten, waar veel sociale mediabedrijven gevestigd zijn, gaat nog een stapje verder. Zo moeten ouders van kinderen jonger dan 13 jaar expliciet (en niet enkel impliciet) hun toestemming geven. Ook moeten ze inzage krijgen in de verzamelde gegevens. Die wetgeving toepassen is niet eenvoudig. Daarom stellen veel sociale media dat 13 jaar de absolute minimumleeftijd is om een account aan te maken, zelfs als ouders van jongere kinderen akkoord gaan. Deze voorwaarden zijn ook juridisch bindend.

Wist je dat?

Bij sommige sociale media, zoals WhatsApp, bedraagt de minimumleeftijd zelfs 16 jaar. Andere, zoals Snapchat en YouTube, vragen ook bij kinderen tussen 13 en 18 jaar om ouderlijke toestemming.

Maar … wat zegt de realiteit?

85%

van de ouders

zegt dat hun kind jonger was dan 13 jaar toen het voor het eerst een account aanmaakte.

66%

van de kinderen uit de 2de graad lager onderwijs

heeft een account op TikTok.

10 jaar

is de gemiddelde leeftijd

waarop kinderen in de digitale puberteit treden. Hun gebruik van sociale media lijkt dan al sterk op dat van jongeren.

In de realiteit vinden kinderen vaak een creatieve oplossing om, al dan niet met toestemming van hun ouders, toch actief te zijn op sociale media. En er zijn ook wel enkele redenen om een account op jongere leeftijd te overwegen:

Dankzij sociale media kunnen kinderen makkelijk in contact blijven met vrienden en familie. Bovendien hebben ze zo het gevoel erbij te horen. Hebben ze die mogelijkheid niet, dan kan dat leiden tot digitale en sociale uitsluiting. Wist je trouwens dat kinderen ook het recht hebben om online te zijn? Dat blijkt uit de ‘General Comment 25’, een aanvulling uit maart 2021 op het Kinderrechtenverdrag. Kinderrechten zijn immers ook van toepassing in de digitale wereld!

Waar oudere kinderen al snel hun eigen ding willen doen, hebben jonge kinderen nog veel ondersteuning nodig. Door als ouder of opvoeder samen met een kind een account aan te maken en regelmatig eens mee te kijken, kan je makkelijker een oogje in het zeil houden. Zo help je hen niet alleen op weg, maar reik je ze ook een veilige omgeving aan voor vragen en problemen.

Als kinderen al op jonge leeftijd op verkenning gaan in de digitale wereld, ontwikkelen ze de nodige kennis en vaardigheden om daar ook later vlot hun weg in te vinden. Ook zullen ze weerbaarder zijn voor de risico’s. Want surfen is, net als fietsen, iets dat stap voor stap gebeurt: met vallen en opstaan. En daar begin je beter vroeger dan later mee.

Toch een account aanmaken? 4 tips

Maken jullie samen de keuze om een account aan te maken voor een kind dat jonger is dan 13 jaar? Dan is het een goed idee dat het kind dit samen met een ouder of opvoeder doet. Weet wel dat zo’n account in strijd is met de algemene voorwaarden van sociale media. Het risico bestaat dus dat het account verwijderd wordt.

Hou ook deze tips in gedachten:

Een kind dat jonger is dan 13 jaar zal moeten liegen over zijn leeftijd om een account te kunnen aanmaken. Voor ouders of opvoeders is dit natuurlijk een lastige kwestie dus ze kunnen best benadrukken dat dit een éénmalige uitzondering is.

Jonge kinderen hebben nood aan concrete afspraken. Wat mogen ze wel en niet delen? Kunnen ze online ook bevriend zijn met mensen die ze in het echt niet kennen? En hoeveel tijd mogen ze doorbrengen op sociale media? Bespreek dit goed op voorhand.

Een extra voordeel om samen een account aan te maken is om samen het account te kunnen instellen. Zo kan er gepraat worden over de keuze van een profielnaam en -foto. Ook de privacy-instellingen kunnen bewust ingesteld worden:

Is het profiel privé of openbaar?
Mag iedereen het account vinden of volgen?
Mag iedereen berichten sturen naar het kind?

Bizarre internet challenges, nepnieuws, gemene berichtjes, … Ondanks de vele voordelen van sociale media, kunnen kinderen er ook met minder fijne inhoud in contact komen. Laat hen vooral weten dat ze bij jou of een andere vertrouwenspersoon terecht kunnen met vragen. Pols regelmatig ‘hoe het was op het internet vandaag’ en vraag gerust of je eens mag meekijken.