Waarom wagen pubers zich aan internet challenges?

Dit artikel is deel van Opvoeden in een digitale wereld

Likken aan een wc-bril, wasmiddel in je mond stoppen of een volle lepel kaneel naar binnen werken: pubers doen soms de gekste dingen in ruil voor wat likes en reacties op het internet. Sommige van die ‘internet challenges’ zijn best gevaarlijk. Waarom doen pubers er dan aan mee? En hoe ga je daar als opvoeder mee om?

Het gekke puberbrein

Iedere tiener krijgt een groeispurt tijdens de puberteit. Maar niet elk lichaamsdeel groeit even snel. Dat geldt ook voor het puberbrein: bepaalde delen van het brein evolueren trager dan andere. Daardoor kunnen pubers enerzijds erg onvoorspelbaar en impulsief zijn, terwijl ze anderzijds ook nog veel denkfouten maken. Risico’s inschatten of er een genuanceerde mening opna houden is voor een puber bijvoorbeeld niet zo eenvoudig.

Tegelijk zijn jongeren nieuwsgierig, gevoelig voor groepsdruk en geneigd om grenzen af te tasten. Samen met hun groeiende brein zorgt die cocktail ervoor dat internet challenges heel verleidelijk zijn.

“(Internet) challenges zijn iets van alle tijden. Vroeger gebeurde dat gewoon op straat: jongeren daagden elkaar dan uit om geblinddoekt de sporen over te steken. Vandaag vinden challenges eerder achter gesloten deuren plaats, waarna er een filmpje op sociale media verschijnt. Daardoor heb je als opvoeder minder snel in de gaten wat ze doen.”

Dr. Telidja Klaï

Ontwikkelingspsychologe
Ketnet

Hoe weet je of je puber meedoet?

Vanaf de puberteit zijn ouders en andere volwassenen niet langer het referentiekader van jongeren. Hun zelfbeeld, normen en waarden worden grotendeels bepaald door hun vrienden. Dat betekent ook dat je als volwassene minder toegang hebt tot hun (online) wereld: het is moeilijk om te weten waar ze precies mee bezig zijn.

Het is aan jou als ouder of opvoeder om een veilige ruimte te creëren, waarin je puber voelt dat er objectief en zonder oordeel gepraat kan worden over alle mogelijke thema’s. Op die manier is de kans het grootst dat je puber het onderwerp zelf op tafel gooit. Is dat niet het geval, aarzel dan niet om zelf het gesprek aan te gaan. Deel daarbij gerust je zorgen, maar houd het luchtig en feitelijk.

5 concrete tips

Wil je een open gesprek voeren met een puber over internet challenges? Deze tips komen vast van pas:

Las je een artikel in de krant of zag je een internet challenge voorbijkomen op sociale media? Begin er losjes over tegen je puber: “Hé, heb jij dit gelezen of gezien?” kan een goed gesprek op gang brengen, zonder dat het geforceerd aanvoelt.

Pubers zijn meteen op hun hoede als je vraagt om even plaats te nemen aan de keukentafel. Beter kies je voor een casual moment in de auto of voor tv, waarbij jullie niet noodzakelijk oogcontact moeten maken. Babbelen gaat dan vaak een pak vlotter.

Zeg niet meteen dat je een bepaalde internet challenge heel onverantwoord vindt of dat het je geen goed idee lijkt om aan eender welke internet challenges deel te nemen. Focus vooral op de feiten. Vertel objectief wat de risico’s zijn en leg ook uit waarom. Je lichaam kan bijvoorbeeld maar een bepaald alcoholpercentage aan, waardoor het gevaarlijk is om achtereenvolgens meerdere shotjes tequila te drinken.

Waak erover dat jullie gesprek geen monoloog wordt. Stel open vragen aan je puber, zoals “Wat vind jij zo leuk aan internet challenges?” of “Zou jij die challenge ook wel willen proberen? Waarom?”.

Hoe makkelijker je kan praten met kinderen en jongeren, hoe makkelijker dat ook gaat bij ‘moeilijke’ onderwerpen. Ging het gesprek wat stroef? Probeer dan in de toekomst meer rituele momenten in te bouwen met je puber, waarin jullie samen een dagdagelijkse handeling doen. Vergelijk het met het slaapritueel bij jonge kinderen, waarbij je een verhaaltje voorleest: zulke momenten kunnen de tongen losmaken en voor verrassende gesprekken zorgen.

Gepubliceerd op 5 november 2021