Een nieuwe bron van nieuws
Vandaag gebruikt 39% van de Vlamingen sociale media om op de hoogte te blijven van het nieuws. Voor één op drie jongeren tussen 18 en 24 jaar zijn sociale media zelfs de belangrijkste bron van nieuws. Dat blijkt uit het Digital News Report. Het staat dus vast dat sociale media hun stempel drukken op het nieuwslandschap, maar daarom zijn ze nog geen nieuwsorganisaties: ze maken zelf geen nieuws, maar gebruiken nieuwsartikels en filmpjes van anderen om er zelf geld mee te verdienen.
Reclame als drijfveer
Voor sociale media is reclame de grootste bron van inkomsten. Dat heeft ook gevolgen voor het nieuws dat gebruikers te zien krijgen in hun feed. Zo proberen de algoritmes van sociale media te voorspellen welke inhoud mensen leuk vinden, zodat ze het platform blijven gebruiken. Want hoe meer gebruikers en hoe meer persoonsgegevens sociale media kunnen verzamelen, hoe meer adverteerders ze kunnen aantrekken. Bedrijven gebruiken sociale media immers graag om heel gericht reclame te maken, bijvoorbeeld op basis van leeftijd of interesses.
Filterbubbels
Wanneer we op sociale media overspoeld worden met gepersonaliseerde informatie, kunnen we in een filterbubbel belanden. Zo’n filterbubbel is letterlijk een bubbel van gefilterde informatie, waarvan algoritmes denken dat ze ons zal aanspreken. Het risico van filterbubbels is dat je bepaalde informatie niet meer te zien krijgt, zodat je nieuwsboodschappen misloopt en geen genuanceerd beeld meer krijgt. Je wordt dus niet langer geconfronteerd met andere meningen en visies, wat vooroordelen in stand kan houden en je wereldbeeld eenzijdig maakt.
De verspreiding van desinformatie
Sociale media hebben ook de weg gebaand voor de verspreiding van nepnieuws, complottheorieën en propaganda. Dit zijn voorbeelden van misleidende informatie. Er staat vaak een spannende of choquerende titel boven, waardoor het makkelijk de aandacht trekt. Via sociale media kan desinformatie zich heel snel verspreiden: enerzijds doordat gebruikers het bericht delen, anderzijds doordat algoritmes populaire berichten graag in je feed doen verschijnen. Algoritmes kunnen echte berichten niet van valse onderscheiden.
Ook positieve effecten
We mogen niet vergeten dat sociale media ook gunstige effecten hebben op onze nieuwsbeleving. Dankzij sociale media kunnen we bijvoorbeeld heel snel op de hoogte zijn van breaking news. Ook kan ieders stem gehoord worden en zelfs viraal gaan, zonder dat daar een nieuwsorganisatie tussen hoeft te zitten. Vooral in samenlevingen waar minderheden onderdrukt of ondervertegenwoordigd zijn, is dat een goede zaak. Daarnaast kunnen getuigen nu zelf verslag uitbrengen van een gebeurtenis. Denk hierbij aan de dood van George Floyd, die door omstaanders live gefilmd en gedeeld werd via sociale media.
