Zo verspreiden complottheorieën zich

Verschillende vormen

Het woord ‘theorie’ insinueert dat complottheorieën altijd een droge lap tekst zijn, maar niets is minder waar. Ze kunnen in verschillende vormen op je afkomen: filmpjes, discussies op internetfora, artikels met indrukwekkende foto’s, … Sommige bekende complottheorieën blijven zelfs voortbestaan in films en boeken, zoals Het Bernini Mysterie van Dan Brown, waarin een rol is weggelegd voor de Illuminati.

Ook memes zijn een geliefde manier om complottheorieën te verpakken. Memes zijn afbeeldingen met een korte tekst, vaak grappig bedoeld, die iedereen op het internet makkelijk kan maken. Ze zijn simpel, ongenuanceerd en herkenbaar. Ze worden vaak gebruikt om een bepaald doelwit aan te vallen, zoals bijvoorbeeld de overheid of een bedrijf.

Een voorbeeld van een meme:

De rol van sociale media

Sociale media hebben een grote impact op de verspreiding van complottheorieën. Dat komt vooral door algoritmes (een soort wiskundige berekeningen), die bepalen wat we te zien krijgen in onze tijdlijn. Het doel van algoritmes is om ons informatie te tonen die we interessant zullen vinden. Daarbij stellen ze zich verschillende vragen:

• Wat heb je in het verleden allemaal bekeken?
• Op welke inhoud klikken je vrienden?
• Welke artikels en filmpjes zijn er op dit moment populair?

Om een antwoord te vinden op die vragen, kijken algoritmes onder meer naar likes, reacties en het aantal keer dat een bericht gedeeld werd. Precies daarom is de kans groot dat je polariserende berichten en complottheorieën in je tijdlijn ziet verschijnen: omdat ze vaak hevige emoties opwekken, krijgen ze ook veel reacties. En wanneer iets populair is online, zullen journalisten daarover berichten. Zo kunnen complottheorieën ook in de krant of op tv belanden.