Fake news speelt in op emoties
In onzekere of onduidelijke tijden, zijn we vatbaarder voor fake news. Denk maar aan de coronacrisis: we zijn bang omdat we niet weten wat er gaat komen of we voelen ons eenzaam omdat we onze vrienden en familie niet kunnen zien, waardoor ons rationeel denken eventjes wordt uitgeschakeld.
Makers van fake news spelen daar handig op in. Ze proberen bepaalde gevoelens op te wekken of te versterken, om er vervolgens hun eigen boodschap aan te breien. Tegenstanders van het coronavaccin voeden bijvoorbeeld de twijfels van mensen die bang zijn om zich te laten vaccineren, door te zeggen dat het vaccin gevaarlijk zou zijn. Ook woede, hoop en teleurstelling zijn een voedingsbodem voor fake news.
Fake news biedt oplossingen
Zitten we met veel vragen of zorgen, dan zoeken we naar antwoorden en oplossingen. Fake news reikt ons die oplossingen graag aan, niet zelden om er geld mee te verdienen. Wil je tijdens de coronacrisis graag weer kunnen gaan en staan waar je wil, dan geloof je graag dat er plots een medicijn op de markt is. Of je bent zelfs bereid om te betalen voor allerlei vage middeltjes, die je zogezegd weerbaarder maken tegen het virus. In die zin bieden makers van fake news datgene aan waar mensen naar snakken.
Fake news vereenvoudigt de dingen
Wanneer we iets niet begrijpen, zoeken we daar graag een verklaring voor. Liefst heel eenvoudig en vanzelfsprekend, zodat we daar verder niet meer over hoeven na te denken. Daarom stelt fake news de dingen graag simpel voor. Zodanig simpel, dat het allemaal heel logisch lijkt en we amper reden tot twijfelen hebben.
Zo is Wuhan, de Chinese stad waar corona voor het eerst opdook, toevallig ook één van de eerste plaatsen waar een 5G-netwerk werd uitgerold. De (foutieve) link tussen corona en de zogenaamde schadelijke straling van 5G is dan wel heel makkelijk gelegd.
Fake news zoekt voor jou een zondebok
Net zoals we graag antwoorden, oplossingen en verklaringen krijgen, vinden we het ook fijn als we iemand ergens de schuld van kunnen geven. Ook dat zie je vaak terug in fake news: politieke of religieuze leiders die een zondebok zoeken om hun eigen ideeën kracht bij te zetten. Zo werken ze polarisatie in de hand en winnen ze mensen voor zich door het wij-zij-denken te versterken.
Volgens extreemrechtse politici zou corona bijvoorbeeld de schuld zijn van migranten die zomaar ons land binnen kunnen. Een omstreden imam beweerde dan weer dat corona een straf is van God voor de manier waarop China omgaat met islamitische minderheden.
