10 kenmerken van propaganda
Er zijn 10 kenmerken waaraan je propaganda kan herkennen. Niet alle kenmerken zijn noodzakelijk om over propaganda te kunnen spreken. Kan je minstens de helft afvinken? Dan is de kans groot dat het gaat om propaganda.
- De boodschap zet aan om iets te denken of doen.
- De boodschap spreekt een specifieke groep mensen aan.
- Er is een duidelijke tegenstander.
- De boodschap gebruikt stereotiepe kenmerken van de tegenstander.
- De boodschap stelt een ingewikkelde zaak eenvoudig voor.
- De boodschap speelt in op je emoties.
- De boodschap is kort en makkelijk te herhalen. Let op het gebruik van slogans.
- De boodschap gebruikt leugens, halve waarheden en stellingen die uit de context zijn getrokken.
- Je vindt de boodschap alleen terug via beperkte mediakanalen.
- De boodschap maakt gebruik van bepaalde symbolen.
Een voorbeeld van propaganda
Tijdens de hoogtijdagen van IS verspreidde de terreurgroep allerlei video’s en zelfs een professioneel tijdschrift, bedoeld om de Jihad-levensstijl te verheerlijken en nieuwe strijders te werven. Daarbij vinden we (onder meer) onderstaande kenmerken van propaganda terug:
- Er is een duidelijke tegenstander. IS verwijst in het tijdschrift consequent naar ‘ongelovigen’ en ‘kruisvaarders’. Het wij-zij-denken is opvallend: de ‘goede moslims’ versus de rest van de wereld.
- De boodschap speelt in op emoties. De video’s tonen gruwelijke beelden van bombardementen, die de vijand demoniseren. Die bombardementen en de gevolgen daarvan moeten woede opwekken ten opzichte van de vijand.
- De boodschap zet aan om iets te denken of doen. De verantwoordelijkheid voor aanslagen wordt in de schoenen geschoven van de slachtoffers, bijvoorbeeld: “De aanslagen in Parijs zijn een reactie op de bombardementen op IS door Frankrijk.”
- Je vindt de boodschap alleen terug via beperkte mediakanalen. Het tijdschrift van IS is niet zomaar in de krantenwinkel om de hoek te vinden. Ook de video’s staan niet gewoon op YouTube.
- De boodschap maakt gebruik van bepaalde symbolen. In de video’s worden strijders afgebeeld als helden door middel van Hollywood-achtige technieken.
- De boodschap spreekt een specifieke groep mensen aan. Mensen die radicaliseren, blijken vaak op zoek te zijn naar een sociale identiteit. IS probeert dan ook jongeren aan te spreken met het aantrekkelijke idee om deel uit te maken van een groep.
