Informatie over politiek: wat kan je vertrouwen online?

Dit artikel is deel van Verkiezingen

Over politiek wordt veel gezegd en geschreven. Ook online. Maar weten welke informatie je wel en niet kan vertrouwen, is niet altijd evident. Toch is dat belangrijk om goed geïnformeerd je eigen mening te kunnen vormen. Hoe weet je wat je kan vertrouwen?

Nieuwsmedia: betrouwbaar?

Mensen twijfelen soms of mainstream nieuwsmedia in ons land nog wel betrouwbaar zijn. Ze hebben bijvoorbeeld het gevoel dat nieuws partijdig is of dat journalisten het nieuws te eenzijdig belichten. Toch is er voorlopig geen aantoonbare reden om officiële Belgische nieuwskanalen (zoals VRT, De Standaard, Het Laatste Nieuws, De Tijd …) niet te vertrouwen. Zo behaalde België een score van 76,74 op de Press Freedom Index. Dat betekent dat Belgische journalisten weinig politieke, economische, juridische en sociale druk ervaren wanneer ze nieuws selecteren, produceren en verspreiden. Ze hebben dus alle vrijheid om objectief verslag uit te brengen.

Journalisten moeten bovendien rekening houden met de Code van de Raad voor de Journalistiek. Die code stelt dat journalisten ernaar moeten streven om waarheidsgetrouw te berichten. Want ook journalisten kunnen zich soms vergissen en zo onbewust foute informatie verspreiden. Een goede journalist wil zo’n situatie natuurlijk vermijden.

Wat met influencers?

Heel wat influencers posten weleens iets over politiek of geven hun mening over een maatschappelijk probleem. Het is goed dat ze hun stem laten horen en bepaalde thema's aanklagen of op de agenda zetten, maar dat wil nog niet zeggen dat ze een expert zijn in het thema. Het is dus belangrijk om hier kritisch mee om te gaan.

Check best even of andere bronnen hetzelfde zeggen of vraag waar de influencer die informatie vandaan haalt. Wees je ook bewust van het verschil tussen meningen en feiten. Een mening is nooit juist of fout. Neem ze niet zomaar over, maar probeer je eigen mening te vormen op basis van verschillende informatiebronnen.

Wat vertellen beelden?

Net als woorden vertellen ook beelden een bepaald verhaal. Ze beïnvloeden hoe we een gebeurtenis begrijpen en hoe we ons daarbij voelen. Makers kiezen daarom ook een bewuste invalshoek voor de beelden die ze gebruiken: door in te zoomen, de belichting aan te passen of bepaalde muziek te gebruiken, krijgt een boodschap een hele andere sfeer en krijg je soms een andere indruk. Om de intenties van makers te begrijpen, kan je visual thinking strategies gebruiken. Deze technieken helpen je om bewust en kritisch stil te staan bij beelden. Stel jezelf de volgende vragen:

  • Wat gebeurt er in dit beeld?
  • Wat zie je waardoor je dit zegt?
  • Wat gebeurt er nog meer?

Kan je alle beelden geloven?

Niet alle beelden die je op het internet ziet zijn ook echt. Soms worden bestaande beelden in een foute context geplaatst of worden beelden bewerkt om ons te misleiden. Twijfel je over een foto? Pas dan eens een reverse image search toe. Andere beelden worden dan via artificiële intelligentie zodanig bewerkt dat ze iets tonen dat echt lijkt, maar dat helemaal niet is. Dat noemen we ook wel een ‘deepfake’.

Gepubliceerd op 11 oktober 2023