Hoewel sociale media geen nieuwskanalen zijn, zijn ze voor veel jongeren toch een grote bron van nieuws. Dat blijkt niet alleen uit de Arteveldestudie, maar ook uit onderzoeken als het Digital News Report en Apestaartjaren. Tegelijk gaan ze er behoorlijk passief mee om. Zo worden nieuwsartikels eerder vluchtig gesnackt: slechts 47% van de jongeren klikt weleens een artikel open, en zelfs dan wordt de inhoud vaak maar deels gelezen. Ook geven veel jongeren aan dat ze nooit een nieuwsbericht delen (71%), erop reageren (67,2%) of liken (30%).
Hoe gaan jongeren om met fake news?
Dit artikel is deel van
Nepnieuws
Onderzoek aan de Arteveldehogeschool uit 2018 en 2019, bij respectievelijk 641 en 1090 studenten tussen 15 en 24 jaar, ging na hoe het staat met de nieuwswijsheid van jongeren met betrekking tot fake news. Zijn ze in staat om nepnieuws te herkennen? Of is er nog werk aan de winkel?
Sociale media als nieuwsbron
77%
leest weleens nieuws via sociale media.
44%
gebruikt Facebook als voornaamste nieuwsbron.
Kunnen jongeren fake news herkennen?
97%
heeft al gehoord van fake news.
1 op 5
kan niet uitleggen wat fake news juist inhoudt.
3%
slaagt erin om 6 (nep)nieuwsartikels correct in te schatten als echt of fake.
Jongeren weten wel dat er zoiets bestaat als fake news, en het merendeel kan ook omschrijven wat nepnieuws inhoudt. Toch is dat laatste voor 1 op 5 jongeren niet evident. Nepnieuws herkennen blijkt dan weer voor iedereen een moeilijke opgave. Wanneer jongeren gevraagd worden om 6 (nep)nieuwsartikels in te schatten als waar of onwaar, krijgt amper 3% dat voor elkaar. Zelfs een artikel dat recent nog door verschillende media ontmaskerd werd als fake news, is volgens 2 op 5 studenten geen nepnieuws.
Nood aan hulpbronnen
73,9%
vertrouwt vooral op de eigen logica, achtergrondkennis of intuïtie om te weten of nieuws betrouwbaar is.
59,9%
checkt bij twijfel weleens de bron van een artikel.
52,3%
vertrouwt op de kwaliteit van het bericht om de juistheid ervan in te schatten.
Ook al zijn er een aantal gekende tips die je helpen om nepnieuws te herkennen, zijn weinig jongeren daarvan op de hoogte. Velen vertrouwen gewoon op hun buikgevoel, al lijkt dat voor slechts 3% effectief te werken (zie eerder). Als je weet dat nepnieuws zich razendsnel kan verspreiden via sociale media, is het dus van groot belang om jongeren te ondersteunen in het herkennen van nepnieuws. Jongeren kijken hiervoor vooral in de richting van ouders en leerkrachten.
Fake news en Facebook: nieuwswijsheid van Vlaamse jongeren tussen 15 en 24 jaar onderzocht
Lees het samenvattende onderzoeksartikel van Artevelde, met alle cijfers en extra toelichting.
