Hoe factcheck je zelf met de HALT-methode?

Dit artikel is deel van Nepnieuws

De HALT-methode is een stappenplan dat je kan volgen om de betrouwbaarheid van beweringen en (nieuws)berichten te bepalen. Ontdek waarvoor dit vierletterwoord staat en hoe je de methode zelf kan toepassen. 

Elke letter in "HALT" komt overeen met een specifieke stap die je kunt nemen: 

  • Ho, stop even!
  • Analyseer de bron.
  • Lokaliseer andere bronnen.
  • Traceer de originele context.

Ho, stop even!

Op het moment dat jij iets ziet passeren waarvan je denkt ‘Ho, hier word ik boos van’, ‘Ho, dit doet iets met mij’ of ‘Ho, hier heb ik toch mijn twijfels bij’, dan moet je eerste stap niet zijn om dit te delen, maar om even stil te staan bij wat je ziet en de volgende stappen uit te voeren. 

Vragen die je hierbij kunnen helpen

  • Roept de titel twijfels of emoties op? 
  • Waarom is het bericht gemaakt of verspreid? Wil de maker je overtuigen, beinvloeden, geld van je krijgen of gewoon informeren? 
  • Waarom krijg ik dit te zien?
  • Wat zijn mijn vooroordelen?

Analyseer het bericht en de bron

Hoe wordt de informatie voorgesteld en wie beweert dit eigenlijk? Als dat bijvoorbeeld iemand is die helemaal geen expertise heeft over het onderwerp, dan moet jij je wenkbrauwen even fronsen en overgaan naar stap 3. 

Vragen die je hierbij kunnen helpen

  • Wie heeft het bericht gemaakt, verspreid en/of gepubliceerd?
  • Wanneer werd het bericht gemaakt, verspreid en/of gepubliceerd?
  • Zijn er verdachte elementen aanwezig (bv. bewerkte afbeeldingen, schrijffouten, …)?

Lokaliseer andere bronnen 

Ga online eens kijken of er andere betrouwbare  bronnen te vinden zijn die iets gelijkaardig over dat onderwerp hebben gezegd. 

Vragen die je hierbij kunnen helpen

  • Welke bronnen gebruikt de auteur?
  • Zijn de vermelde bronnen wel echt?

Traceer de originele context

Ga eens kijken waar dat bericht of die informatie origineel vandaan komt. Is die foto bijvoorbeeld wel echt van wat ze beweert te zijn? 

Vragen die je hierbij kunnen helpen

  • Is het originele bericht ergens terug te vinden? 
  • Is het artikel gebaseerd op feiten? Is de informatie objectief?

Conclusie: Probeer steeds kritisch na te denken over opvallende gezondheidsinformatie, zonder natuurlijk te vervallen in groot wantrouwen ten opzichte van  alles en iedereen. Vraag jezelf altijd af of de informatie die je tegenkomt wel degelijk klopt. Het nemen van beslissingen op basis van foute informatie kan immers serieuze gevolgen voor je gezondheid hebben.

Er bestaat ook een affiche van de HALT-methode:

Deze methode werd ontwikkeld door de factcheckers van de Universiteit van Leiden. 

Gepubliceerd op 26 augustus 2022