Propaganda: waar vind je dat vandaag nog?

Dit artikel is deel van Propaganda

Ook vandaag kan je propaganda tegenkomen in zo goed als alle aspecten van het dagelijks leven. Soms zelfs op plaatsen waar je het niet zou verwachten, en soms zelfs zonder het goed en wel te beseffen.

Journalistiek

Journalisten schrijven regelmatig artikels aan de hand van persberichten: berichten over nieuwigheden binnen een bedrijf of organisatie, die de PR-afdeling uitstuurt om media-aandacht te verkrijgen. De bedoeling is altijd om een positief beeld te scheppen van de eigen organisatie. Als journalisten effectief aan de slag gaan met de persberichten, kan er dus propaganda in het nieuws verschijnen.

Reclame

Reclame op zich is geen vorm van propaganda. Waar propaganda als doel heeft om de publieke opinie en het gedrag van mensen te beïnvloeden, is het doel van reclame in de eerste plaats om geld op te brengen. Toch gebruiken ook adverteerders propagandatechnieken om dat doel te bereiken, zoals bijvoorbeeld het aanspreken van een specifieke doelgroep.

Overheid

Als je denkt aan propaganda en de overheid, denk je misschien meteen aan de vele politieke affiches en debatten tijdens de verkiezingen. Maar dat is lang niet de enige vorm van propaganda die vanuit politieke kringen verspreid wordt. De overheid creëert bijvoorbeeld ook propaganda in het belang van de maatschappij, zoals de vaccinatiecampagne tijdens de coronapandemie.

Entertainment

Er zijn heel wat films, boeken en series waarin informatie gedeeld wordt die een bepaald standpunt inneemt over de hedendaagse samenleving. In veel Amerikaanse films en games lijkt het bijvoorbeeld alsof geweld iets moedigs is. Dergelijke normen en waarden worden zo doorgegeven in een verhalende vorm. En misschien is een filmmaker zelf ook niet altijd bewust dat hij propaganda maakt. In de jaren 80 was het bijvoorbeeld normaal om de Russen als de grote vijand af te beelden. Hoe dan dan ook dragen veel series, films of memes bij aan de beïnvloeding van ons gedrag.

Onderwijs

Soms sluipt propaganda binnen in het klaslokaal. Zo worden er vanuit bepaalde sectoren, zoals de energiesector, lespakketten ontwikkeld voor het onderwijs. Zulke lespakketten dienen niet alleen om leerlingen iets bij te brengen, maar ook om de eigen sector te promoten. Ook lesmateriaal om interesse te wekken voor STEM-richtingen zijn een vorm van propaganda.

Goede doelen

Propaganda kan ook positieve doelen voor ogen hebben. Tal van belangengroepen, zoals ngo’s, hulporganisaties en lobbygroepen gebruiken propaganda om een bepaalde boodschap of campagne onder de aandacht te brengen. De Maai Mei Niet-campagne, waarbij de bevolking werd aangespoord om een maand lang geen gras te maaien ten voordele van de natuur, is daar een goed voorbeeld van.

Gepubliceerd op 1 september 2021