Hoe afhankelijk zijn journalisten van bronnen?
Dit artikel is deel van
Nieuws
Journalisten en bronnen zijn afhankelijk van elkaar om hun doel te bereiken: journalisten moeten bronnen vinden om het nieuws te kunnen vertellen, terwijl bronnen journalisten nodig hebben om hun boodschap te verspreiden. Maar wie heeft uiteindelijk de meeste invloed op het nieuws: de bron of de journalist?
“Although it takes two to tango, either sources or journalists can lead, but more often than not, sources do the leading.”
De realiteit toont aan dat bronnen vaak de overhand halen op journalisten, en zo hun stempel kunnen drukken op het nieuws. Een van de voornaamste redenen daarvoor is dat journalisten veel nieuwsberichten moeten produceren in weinig tijd.
Bronnen die hapklaar nieuws kunnen aanleveren, maken het journalisten een stuk makkelijker. Daarom investeren veel bedrijven en organisaties in een professionele communicatieafdeling, die persberichten uitstuurt naar nieuwsredacties. Een persbericht is een soort kant-en-klaar nieuws, dat eruitziet als een echt nieuwsbericht.
De macht van persberichten
“Persberichten kan je beschouwen als een vorm van ‘informatiesubsidies’. Nieuwsbronnen bieden voorverpakte informatie aan als subsidie voor journalisten, die zo een pak sneller kunnen werken.”
Persberichten bestaan vaak uit een opvallende titel, een samenvattende inleiding, enkele duidelijke tussentitels en een citaat van de bron. Met een beetje knip- en plakwerk kunnen journalisten dit quasi letterlijk overnemen. Soms gebeurt dat ook, wat betekent dat de auteur van een persbericht een grote invloed kan uitoefenen op de beeldvorming in het nieuws.
Zijn persberichten betrouwbaar?
Het is niet zo dat persberichten per definitie onbetrouwbaar zijn, maar ze zijn wel subjectief. De bedoeling van het persbericht is in de eerste plaats om het bedrijf of de organisatie achter het bericht goed in de verf te zetten. Daarom is het goed om te weten dat veel nieuwsberichten gebaseerd zijn op een persbericht, zonder dat dat altijd letterlijk vermeld wordt.
Is er bijvoorbeeld sprake van een onderzoek in het nieuwsbericht, dan kunnen nieuwsgebruikers denken dat het gaat om een wetenschappelijke studie. In de realiteit laten commerciële bedrijven graag onderzoeken uitvoeren om over te rapporteren, omdat ze weten dat een persbericht zo meer kans maakt om in het nieuws te verschijnen. Soms worden in het persbericht enkel de resultaten vermeld die voordelig zijn voor het bedrijf, of trekt het bedrijf conclusies die niet helemaal correct zijn.
Tip: vermoed je dat een nieuwsbericht gebaseerd is op een persbericht, bijvoorbeeld omdat het een bedrijf of organisatie in een goed daglicht zet? Googel dan eens hoe andere media hierover berichten, of check de website van dat bedrijf of die organisatie: vaak vind je er een overzicht van recente persberichten terug.
