NieuwsWijsNeuzen

NieuwsWijsNeuzen zet in op kinderen (8-12 jaar) en wil hen weerbaarder maken tegen desinformatie door in te zetten op nieuwswijsheid. De focus ligt zowel op (jeugd)journalisten als op kinderen. Het project vertrekt vanuit het kinderrechtenperspectief (recht op informatie) en wil kinderen weerbaarder en wijzer maken. 

Meer weten over dit project? Contacteer onze collega's Sanne Hermans of Zara Mommerency.

Wat is NieuwsWijsNeuzen

Kinderen gaan op steeds vroegere leeftijd online en komen daar in aanraking met heel wat nieuws en (des)informatie. Daarom moeten journalisten kindwijzer gemaakt worden, kinderen nieuwswijzer en moet er meer vat zijn op welke desinformatie kinderen te zien krijgen. NieuwswWijsNeuzen zet in op die drie pijlers.

(Jeugd)journalisten, educatieve professionals die werken met kinderen van 8-12 jaar, de kinderen zelf.

  • Nieuwswijsheid
  • Desinformatie
  • Media maken

Januari 2023 tot en met juni 2024.

Dit project is een samenwerking tussen onderzoeksgroepen (Arteveldehogeschool, Odisee, Universiteit Antwerpen), de nieuwsmediasector (VVJ), het mediawijsheidsveld (Mediawijs), kennisinstellingen (Scivil, KeKi) en ontwikkelingspartners (Het Geluidshuis en Ketnet).

Het doel van dit project

  1. Keki maakt een child policy en conversatiegids voor en in cocreatie met journalisten (de VVJ). Dit zijn aanbevelingen voor verantwoorde berichtgeving rond desinformatie op maat van kinderen. De aanbevelingen omvatten onder meer ethische richtlijnen: hoe bericht ik als journalist over nepnieuws op maat van kinderen? Hoe reageer ik op vragen die binnenkomen rond desinformatie? 

  2. Daarnaast creëert Mediawijs samen met Odisee, Artevelde, het Geluidshuis en Ketnet innovatief educatief materiaal voor kinderen, waarin ze kennismaken met journalistiek, desinformatie leren debunken en kritisch leren denken over media. Dit materiaal is inzetbaar in de Leerlijn Mediawijsheid in het lager onderwijs.

  3. Scivil zal binnen het project een checkpunt voor desinformatie op sociale media opzetten, in co-creatie met onderzoekers, kinderen en journalisten. Kinderen kunnen berichten naar het checkpunt sturen waaraan ze twijfelen. Het checkpunt laat toe desinformatie te monitoren en te counteren. Op die manier verzamelen de kinderen data waar onderzoekers mee aan de slag kunnen alsook krijgen ze antwoord op hun vraag of een bericht al dan niet waar is. 

Resultaten

  1. Keki lanceerde in feburari 2024 met succes de Kindwijzer, een leidraad voor kindwijze journalistiek in tijden van desinformatie (zie onderaan de pagina). De Kindwijzer heeft als doel het recht van kinderen en jongeren op informatie te beschermen tegen het probleem van nepnieuws en desinformatie. Door journalisten te helpen om hun berichtgeving beter af te stemmen op een jong publiek, maakt deze leidraad van hen kindwijze journalisten. De Kindwijzer biedt algemene aanbevelingen en concrete handvatten voor een journalistieke berichtgeving op maat is van kinderen en jongeren.
  2. Binnen Nieuwswijsneuzen werd Kritikat - origineel een lespakket voor de derde graad lager onderwijs - hertaald naar de eerste en tweede graad. Daarnaast lanceerden Mediawijs, Odisee Hogeschool, UAntwerpen en Het Geluidshuis in mei ook Hoezoo, nieuwswijze luisterverhalen met filosofische denkoefeningen. Vanaf midden juni kunnen leerkrachten lager onderwijs (tweede en derde graad) ook aan de slag met Is het echt zo? Lesmateriaal van Mediawijs en Arteveldehogeschool, met leuke Ketnetvideo's en minigames over (nep)nieuws, influencers en deepfakes. 
  3. Op het TikTok kanaal Nieuwswijsneus en op het Instagram kanaal Nieuwswijsneuzen vind je het checkpunt voor desinformatie terug, met factchecks op maat van kinderen. Voor (jeugd)journalisten en andere content creators is er een handleiding om te factchecken voor kinderen op sociale media en bijhorende how-to videos op YouTube rond het opbouwen van een factcheckpunt, het maken van factchecks op kindermaat en hoe je een factfluencer kan worden.

Tools

  • Kritikat boekjes

    Kritikat

    Het is onmogelijk om kinderen af te schermen voor nepnieuws. Maar we kunnen hen wel kritisch leren omgaan met de informatie die op hen afkomt. Kritikat leert kinderen uit het lager onderwijs kritisch denken.

  • Handleiding HoeZoo

    HoeZoo

    Filosofeer erop los met de luisterverhalen van HoeZoo, een bont gezelschap van ondernemende, knotsgekke dieren. Ideaal om in de tweede en derde graad lager op een leuke manier thema’s zoals online reclame en influencers, nieuws en betrouwbare informatie, phishing en nepnieuws te introduceren.

  • Thomas & Jelle

    Is het echt zo?

    Aan de hand van 4 leuke Ketnetvideo’s, klas debatten en minigames ontdekken kinderen wat betrouwbare informatie is en hoe nieuws wordt gemaakt. Ideaal om in de tweede en derde graad lager op een leuke manier thema’s zoals online reclame en influencers, nieuws en (on)betrouwbare informatie en deepfakes te introduceren.

Licentie: Naamsvermelding, NietCommercieel, GelijkDelen

Januari 2023 - juni 2024