Onderzoek naar mediawijsheid in Vlaanderen en daarbuiten

Willen we met z’n allen werken aan een mediawijze samenleving, dan is het ook belangrijk om de vinger aan de pols te houden. Hoe staat het met het mediabezit, het mediagebruik en de mediawijsheid in Vlaanderen? Welke trends merken we op? Wat zijn de grootste uitdagingen? Samen met onze partners gaan we regelmatig op zoek naar antwoorden aan de hand van verschillende onderzoeksmonitors. Ontdek ze hier.

Vragen over onderzoek naar mediawijsheid? Contacteer onze expert Hadewijch Vanwynsberghe.

Mediawijsheidstrends in Vlaanderen

Sinds 2015 onderzoekt Mediawijs hoe het staat met de mediawijsheid in Vlaanderen. Deze dataverzameling is gebaseerd op verschillende (inter)nationale bronnen, die elk peilen naar mediawijze gewoontes of mediawijze vaardigheden bij bepaalde doelgroepen. Benieuwd naar de resultaten? 

Lopende onderzoeken

Digital DESTINY wil leraren van het eerste tot vierde leerjaar in het basisonderwijs helpen om sleutelcompetenties voor duurzame ontwikkkeling van leerlingen te bevorderen, zodat zij effectieve blended learning-ervaringen kunnen inzetten op gebied van duurzame ontwikkeling. Lees meer.

Een onderzoek naar de negatieve gevolgen van mis- en desinformatie op jongeren en jongvolwassenen.

Onderzoeksproject

Er is tegenwoordig veel aandacht voor mis- en disinformatie omwille van de bewustwording van de invloed ervan op de politiek en op de nieuwsberichtgeving. De Facto onderzoekt de negatieve impact van mis- en disinformatie, eens de verspreiding ervan is gebeurd en het een eigen leven gaat leiden op het internet, omdat het deel is geworden van de vele bronnen die beschikbaar zijn en gebruikt worden door jongeren en jongvolwassenen in verschillende leercontexten. De Facto onderzoekt de impact op het onderwijs en de impact op iedereen die ermee geconfronteerd wordt.

Onderzoekspartners

  • Artevelde

Lees meer

Een onderzoek naar de nieuwsdiversiteit in de journalistieke praktijk.

Onderzoeksproject

Nieuwsdiversiteit is noodzakelijk voor de werking van de hedendaagse democratieën. Vaak afzonderlijk behandeld in eerder onderzoek, onderzoekt DIAMOND in totaal drie dimensies van diversiteit in de journalistieke praktijk:

  1. De diversiteit van problemen of de mate waarin verschillende nieuwsthema's aan bod komen.
  2. De diversiteit van actoren (of identiteit), op zoek naar actoren, die behoren tot verschillende maatschappelijke groepen (in termen van leeftijd, geslacht, etniciteit, seksuele geaardheid, handicap en klasse.
  3. De diversiteit van standpunten, of blootstelling aan verschillende perspectieven over de kwestie.

Onderzoekspartners

  • Institute for Media Studies (KUL)
  • ICRI (KUL)
  • DTAI (KUL)
  • M2P (UA)
  • SMIT (VUB)
  • CEMESO (VUB)

Lees meer

Een onderzoek naar hoe de alomtegenwoordigheid van digitale toepassingen en toestellen het leven van ouderen mensen beïnvloedt en mogelijk verbetert.

Onderzoeksproject

De belangrijkste barrière die digitale inclusie verhindert voor veel oudere mensen is hun niveau van digitale geletterdheid. Terwijl technische aspecten van digitale geletterdheid een voorwaarde zijn voor digitale inclusie, ligt de focus van dit project op het “goede leven” van oudere mensen in de digitale maatschappij. Vandaar dat de focus ligt op de digitale vaardigheden die nodig zijn om zowel de dagdagelijkse boodschappen en activiteiten als de online-aspecten van het sociale leven te hanteren. We zullen bestuderen hoe de alomtegenwoordigheid van digitale toepassingen en toestellen het leven van ouderen mensen beïnvloedt en mogelijk verbetert.

Onderzoekspartners

  • Centrum voor Demografie, familie en gezondheid (UA)

  • SMIT (VUB)

  • BAS (VUB)

  • Tempus Omnia Revelat (VUB)

Lees meer

Een onderzoek naar de talige en digitale vaardigheden van anderstalige nieuwkomers in Vlaanderen.

Onderzoeksproject

Dit onderzoeksproject wil bijdragen aan het creëren van duurzame tewerkstellingskansen voor de groep anderstalige nieuwkomers in Vlaanderen, waarbij het deze doelgroep wil versterken op het vlak van 21ste eeuwse vaardigheden, in het bijzonder op het vlak van talige en digitale vaardigheden. Vernieuwend aan dit project is dat het een meer leerdergerichte aanpak wil uitwerken, waarbij er vanaf het begin van het inburgeringstraject zo geïntegreerd mogelijk aan zowel digitale als talige vaardigheden gewerkt kan worden, dit vanuit de rol van de werkzoekende. Hierbij wil het project handvaten bieden voor het werken aan deze vaardigheden aan zowel de leerder zelf, maar ook aan professionals en vrijwilligers die instaan voor de begeleiding en ondersteuning van de nieuwkomer in zowel formele als non-formele contexten.

Onderzoekspartners

  • Centrum voor Taal en Onderwijs (KUL)
  • VDAB

  • Integratie & Inburgering Antwerpen

  • Mediawijs

Lees meer

Een onderzoek naar hoe professionalisering van leerkrachten de digitale informatievaardigheden bij leerlingen secundair onderwijs kan verhogen.

Onderzoeksproject

Een dipster is een Digital Information Professional. Deze tool is in zijn meest volledige vorm enkel toegankelijk voor studenten en docenten van de Hogeschool West-Vlaanderen. Met Dipster 2.0 gaat de HOWEST werken aan een vertaling voor het secundair onderwijs.

Onderzoekspartners

  • HOWEST

Lees meer

Een onderzoek naar online gokken in games.

Onderzoeksproject

Dit project focust op de toegenomen gemedieerde blootstelling van minderjarigen aan gokken. Videospellen met niet-monetaire elementen van gokken, zoals gratis casinogames maar ook in-app aankopen van lootboxes (schatkisten), en de vaak verdoken en minder afgebakende vormen van online gokken, zoals bv. skin betting en de persuasieve invloeden van influencers, opereren binnen een grijze zone gekenmerkt door een grensvervaging tussen (online) gamen en gokken.

Studies naar gesimuleerd gokken in games zijn nog maar van recente datum en geen enkele studie heeft jonge spelers kunnen opvolgen tijdens hun ontwikkelingsfase. Vroege blootstelling aan gokelementen in games vergroot mogelijk de kans op gokken op latere leeftijd en de ontwikkeling van problematisch gedrag.

Vanuit deze bezorgdheid richt dit project zich op 4 grote maatschappelijke bezorgdheden en onderzoeksnoden via een interdisciplinair, innovatief onderzoeks- en valorisatie programma:

  1. mediatechnologisch onderzoek om a) de classificatie- en labellingsystemen van gokelementen invideospellen die populair zijn bij tieners te herdefiniëren, en b) de relatie te ontrafelen tussen de blootstelling aan persuasieve media-inhouden over gokken (reclame, sponsoring, online social influencers) en de attitude van tieners tov gokken en hun game- en gokgedrag;
  2. een analyse van het bestaand wettelijk en (zelf)regulerend internationale kader en de definitie van een toekomstbestendig raamwerk om minderjarige consumenten te beschermen;
  3. longitudinaal psychologisch ontwikkelingsonderzoek gefocust op gesimuleerd gokken bij jongeren, resulterend in adviesstrategieën en -instrumenten voor ouders en een meetinstrument voor het opsporen van (f)actoren die leiden tot risicovol gokgedrag bij tieners;
  4. onderzoek op het gebied van preventie, vroegtijdige interventie en sociale bijstand en het iteratie ontwikkelen en testen van toolkits en protocollen voor professionals, welzijns- en onderwijsactoren en voor jongeren en ouders.

Onderzoekspartners

  • Mintlab & IMS (KUL)

  • CiTiP (KUL)

  • Developmental Psychology (UGent)

  • Inclusive Society (UCLL)

  • LUCA School of Arts

  • Law & Technology (UGent)

Lees meer

Een onderzoek naar hoe ouders kinderen en jongeren kunnen helpen om nepnieuws te herkennen.

Onderzoeksproject

Uit de bevraging van Artevelde blijkt dat meer dan 1000 jongeren blijkt dat slechts 3% gemakkelijk fake nieuws herkent. Vier op de vijf jongeren kunnen ook niet uitleggen wat fake nieuws precies is. Toch vinden ze het belangrijk om beter op de hoogte te zijn over dit onderwerp. Hiervoor rekenen ze in eerste plaats op hulp van hun ouders. Maar dat is een probleem, want ouders geven aan dat ze zelf te weinig kennis hebben over fake nieuws. Of ze weten niet goed hoe ze die kennis op maat van hun kinderen kunnen overbrengen. De uitdaging is bijgevolg een 'tool' te ontwikkelen die zowel inhoudelijk als vormelijk aansluit bij de noden en ongerustheden van ouders met betrekking tot de belangrijke rol die ze als referentiepunt voor nepnieuws ten aanzien van hun kinderen dienen te vervullen. Op basis van het human-centered design wil Artevelde ouders en kinderen betrekken bij het ontwikkelen van een innovatieve tool, op maat van ouders en hun kinderen.

Onderzoekspartners

  • Artevelde

Lees meer

Een onderzoek naar de impact van digitale transformaties op het menselijk kapitaal in organisaties.

Onderzoeksproject

We zien dat meer en meer organisaties huidige businessmodellen en processen omvormen richting gedigitaliseerde alternatieven. Ook digitale technologieën en optimalisaties, zoals: artificiële intelligentie, robotische procesautomatisatie, ‘the internet of things’ en blockchain worden aan een steeds sneller tempo geïmplementeerd in het Belgische bedrijfsleven. Maar wat betekent dit voor de werknemers die tewerkgesteld zijn binnen deze organisaties? En voor de werknemerspopulatie in het algemeen?

Ons project heeft als doel om inzicht te verwerven in de impact van digitale transformatie op het menselijk kapitaal in organisaties: Wat leeft er bij werknemers? Wat zijn hindernissen en opportuniteiten? Welke noden hebben werknemers? Zijn er individuele verschillen?

Steunend op de principes van design thinking, zullen we een innovatieve dienstverlening ontwikkelen die werknemers stimuleert in het kader van digitale transformatie. We focussen hierbij op het versterken van werknemers en op het creëren van een digitale mindset, gericht op groei. Het innovatietraject wordt procesmatig ondersteund door onze projectpartner Leap Forward.

Onderzoekspartners

  • Vlerick Business School

Lees meer

Onderzoeksproject

Onderzoek toont aan dat traditionele nieuwsformats van mainstream media steeds minder aansluiten bij de leefwereld van jongeren. Dat is spijtig, want gevestigde nieuwsmedia vervullen een belangrijke gatekeeping-rol en houden er doorgaans hoge, journalistieke standaarden op na, wat betreft nieuwsgaring en berichtgeving.
Het is zaak om jongeren opnieuw warm te maken voor het nieuws dat deze media verspreiden. Dit onderzoek focust op nieuwsconsumptie en -beleving van Vlaamse jongeren tussen 16 en 26 jaar. Meer in het bijzonder onderzoeken wij hun nieuwsmomenten.

Onderzoekspartners

  • Artevelde

Lees meer

Onderzoeksproject

Van 8 april tot 10 mei 2020 organiseerde Artevelde een grootschalige online enquête naar nieuws in coronatijd. Uiteindelijk namen liefst 1.679 respondenten deel aan dit onderzoek. Ze wilden achterhalen hoe Vlamingen het nieuws over het coronavirus beleefden en in welke mate ze fake news hierover wisten te herkennen. Het onderzoeksrapport is gratis te downloaden op de projectpagina.

Onderzoekspartners

  • Artevelde

Lees meer

Onderzoeksproject

Het betreft een inclusief onderzoek, waarbij 3 co-onderzoekers, mensen met een beperking, worden betrokken als volwaardig lid van het onderzoeksteam.

Onderzoeksvragen:

  • Welke online communicatie wordt gebruikt door personen met een beperking?
  • Wat zijn de mogelijkheden van online communicatie in het kader van het ondersteuningsaanbod door een professional?
  • Hoe kunnen scenario's waarbij online hulpcommunicatie ingezet wordt, ontwikkeld en verspreid worden?

Onderzoekspartners

  • eSocialWork (UCLL)

Lees meer

Onderzoeksproject

Project OverSEO bekijkt online risico’s (zoals online agressie en online seksueel gedrag) vanuit een emotionele bril en buigt zich over een aantal casussen.

Onderzoekspartners

Inclusive Society (UCLL)

Een onderzoek naar de de zichtbare en onzichtbare drempels tot de toegang tot telewerk en het ontwikkelen van tools om ze te verminderen.

Onderzoeksproject

In de toegang tot en de omkadering van telewerk bestaan er ongelijkheden tussen werknemers op het vlak van gender, gezinssamenstelling, socio-economische status en etnisch-culturele achtergrond. Dit project wil de zichtbare en onzichtbare barrières in kaart brengen en tools ontwikkelen die een meer inclusief beleid op het vlak van telewerk mogelijk maken. Door telewerk toegankelijker te maken voor werknemers die barrières ervaren, zal hun employability en inzetbaarheid verhogen.

Onderzoekspartners

  • Kenniscentrum Gezinswetenschappen Odisee

Lees meer