Naar wat ben je op zoek?

Opvoeden in een digitale wereld

Media spelen een belangrijke rol in het leven van de jeugd. Dat is iets positiefs, maar soms ook best een uitdaging. Hoe kan je hen als opvoeder wegwijs maken in de digitale wereld? En weten zij dat zelf eigenlijk niet beter dan wij? Ontdek in dit dossier hoe je als ouder, leerkracht, professional of simpelweg volwassene begint aan de mediaopvoeding van kinderen en jongeren.

Vragen over mediaopvoeding? Contacteer onze experten Karen Linten of Bert Pieters.

Bekijk ook onze dossier over sociale media, gamen, sexting en cyberpesten.

Op deze pagina:

Wat is mediaopvoeding?

Als je aan mediaopvoeding doet, help je kinderen en jongeren om de kansen van media volop te benutten. Tegelijk behoed je hen voor de mogelijke risico’s. Anders gezegd: je leert hen om actief, bewust, creatief en kritisch om te gaan met media. Maar hoe moet dat dan? Soms lijkt het alsof kinderen en jongeren sneller ‘weg’ zijn met media dan wij. Toch kan je hen als volwassene veel meer bijbrengen dan je zou denken.

  • Mediaopvoeding, wat houdt dat in?

Wat valt er onder ‘mediaopvoeding’? En voor wie is die taak weggelegd? Ontdek wat je moet weten als je betrokken bent bij de opvoeding van kinderen of jongeren.

Wat is mediaopvoeding?

  • De ‘ideale’ mediaopvoeding: bestaat dat?

Er is niet één juiste manier om aan mediaopvoeding te doen. Bovendien hoef je zelf niet alles over media te weten om eraan te beginnen. Lees onze tips.

Mediaopvoeding, hoe moet dat?

Ontdek vragen en ervaringen van ouders

Als ouder heb je vast tientallen vragen over de mediaopvoeding van je kind. Weet dat je niet alleen bent: op MediaNest.be vind je heel wat antwoorden op vragen van andere ouders terug. De meestgestelde vragen bundelden we, samen met een hoop tips en getuigenissen, in het boek Van emoji’s tot sexting.

Surf naar MediaNest
website_-_liggende_afbeelding.png

4 veelgestelde vragen over mediaopvoeding

Jonge kinderen (ongeveer tot de leeftijd van 8 jaar) zijn nog niet in staat om zelf goed na te denken over wat wel of niet kan. Je stuurt hen best meteen de juiste richting uit door duidelijke grenzen op te leggen. Met oudere kinderen kan je samen afspraken maken en op zoek gaan naar een compromis waar iedereen zich in kan vinden. Meer nog, door hen een stem te geven, verklein je de kans dat ze zich zullen verzetten.

Grootouders, ouders van vriendjes, exen … Ze hebben vast hun eigen kijk op mediaopvoeding. Bij hen gelden er dus misschien andere regels dan in het gezin van het kind of de jongere. Dat is niet per se erg: het is goed dat kinderen en jongeren leren omgaan met verschillende contexten. Toch kan het geen kwaad om als opvoeder een praatje te slaan met andere volwassenen in de omgeving van het kind, als er echt regels of afspraken zijn waar je graag consequent in bent.

Afspraken helpen kinderen om te beseffen dat er grenzen zijn, dat niet alles zomaar kan en dat er bepaalde verwachtingen zijn die ze nu eenmaal moeten respecteren. Nu én later. Ze zijn dus broodnodig bij de opvoeding van kinderen, maar hoe je dat invult, beslis je zelf. Alles wat je als opvoeder belangrijk vindt, kan je met kinderen bespreken (mits ze hier oud genoeg voor zijn). Dat betekent ook dat je niet per se over alles afspraken hoeft te maken: je voelt vanzelf wel aan wanneer dat wel en niet nodig is.

Instellingen voor ouderlijk toezicht of parental control kunnen volwassenen helpen om een oogje in het zeil te houden bij het gebruik van toestellen of apps. Toch mag dit het gesprek tussen opvoeders en kinderen niet vervangen: praten is altijd de eerste stap. Kinderen of jongeren controleren achter hun rug om is altijd een no-go: wil je hen mediawijs maken en ervoor zorgen dat ze jou aanspreken als ze hulp nodig hebben, dan is vertrouwen noodzakelijk.

“Mediaopvoeding is als leren fietsen: je laat kinderen al van jongs af op ontdekking gaan, maar daarom stuur je ze nog niet zonder fietswieltjes de weg op.”
Karen vierkant
Karen Linten
Expert mediaopvoeding
Mediawijs

Wat moet je als opvoeder weten?

Wil je kinderen of jongeren in jouw omgeving graag mediawijs maken, maar heb je het gevoel dat je zelf nog niet helemaal ‘mee’ bent? Neem dan gerust een kijkje in onze vele mediawijze dossiers en ontdek wat je over elk thema moet weten.

Zo groeien kinderen op met media

Kinderen leren de wereld stap voor stap kennen, en dat doen ze hand in hand met media. Hoe ouder ze worden, hoe minder ze daarbij rekenen op de hulp van volwassenen. Ontdek in onze mediagroeilijn wat ze op elke leeftijd al zelf kunnen, en waar er nog begeleiding nodig is.

Ontdek de groeilijn

Mediaopvoeding in cijfers

Meer onderzoek
9,4 jaar

is de gemiddelde leeftijd

waarop kinderen een eerste smartphone krijgen. Lees meer.

1 à 2 uur

is de gemiddelde schermtijd

per (week)dag voor kinderen tot 18 jaar. Lees meer.

80%

van de kinderen met een beperking

vindt het moeilijk om uit zichzelf te stoppen met naar een scherm te kijken. Lees meer.

91%

van de 5- tot 7-jarigen

tikt en swipet al eens op de tablet. Lees meer.

10 jaar

is de gemiddelde leeftijd

waarop kinderen voor het eerst een account aanmaken op sociale media. Lees meer.

52%

van de ouders

geeft aan dat hun kind al eens een gemene opmerking zag op het internet. Lees meer.

Interessante onderzoeken

Hoe staat het met het mediagebruik en de mediaopvoeding in Vlaamse gezinnen met kinderen tussen 0 en 18 jaar?

Ontdek alles over het mediagebruik van kinderen tussen 6 en 18 jaar.

Europees onderzoek naar de ervaring van ouders en kinderen tussen 9 en 16 jaar met het internet.

Tieners: een geval apart

Een puberbrein maakt al eens gekke bochten, die je als volwassene niet altijd begrijpt. Waarom zijn tieners zo verzot op internet challenges? Welke risico’s brengt dat met zich mee? En hoe ga je daar als opvoeder mee om? Lees meer. 

Wat ouders zich afvragen

Hoeveel schermtijd is oké? Moet je praten met je kind over porno? En wat met de online privacy van je kind? Ouders stellen zich (terecht) veel vragen over de mediaopvoeding van kinderen. Terwijl er op sommige vragen een helder antwoord is, is dat niet altijd het geval. Wat wel een zekerheid is, is dat duidelijke afspraken vaak al veel helpen.

  • 4 zorgen om serieus te nemen

Ontdek welke zorgen regelmatig terugkeren bij ouders en wat je daarover moet weten.

Veelvoorkomende zorgen bij ouders

  • Hoe afspraken maken?

Praten en afspraken maken met kinderen, dat klinkt misschien makkelijker gezegd dan gedaan. Zo begin je eraan.

Zo maak je afspraken

Getuigenissen van ouders

Waar worstelen ouders mee bij de mediaopvoeding van hun kinderen? En wat zeggen experts daarover? Ontdek hun getuigenissen en de tips van professionals.

“Tina zit nu in het derde middelbaar en dit is de eerste examenperiode dat ze een smartphone heeft. Voor haar lijkt alles op dit moment interessanter dan haar boeken. We twijfelen of ze wel de wilskracht heeft om daar niet continu mee bezig te zijn.”
Tom
papa van Tina (15)
“Als alleenstaande mama durf ik mijn kleuter wel eens voor de tv te zetten als ik moe ben of geen energie heb om met hem te spelen. Zo heb ik toch wat tijd voor mezelf.”
Annemie
mama van Nicolas (3)
“Auke had een aantal bikinifoto’s op sociale media gedeeld. Verschillende jongens plaatsten er seksueel getinte commentaren bij. Ik vroeg haar om de foto’s te verwijderen, maar ze liep boos weg.”
Sara
mama van Auke (14)

Tips voor professionals

Ook als professional in het onderwijs of de jeugdsector is mediaopvoeding part of the job. Misschien krijg je regelmatig vragen van ouders of wil je ouders juist méér betrekken bij de mediaopvoeding van hun kinderen. Hulp nodig? Ontdek onze tips.

Mediaopvoeding bij kinderen met een beperking

Kinderen en jongeren met een beperking gaan vaak op een andere manier om met media. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ze vaker met een scherm in de weer zijn, maar dat ze media dan weer minder gebruiken als communicatiemiddel. Ontdek een aantal aandachtspunten bij de mediaopvoeding van kinderen met een beperking en hoe je daar als opvoeder mee omgaat.

Handige tools

Meer tools voor ouders

Video's over mediaopvoeding

Meer video's

Vormingen

Ben je als opvoeder of professional op zoek naar vormingen over mediaopvoeding? In het Mediamenu vind je allerlei workshops over verschillende thema’s.

Waar kan je terecht?

  • Huis van het Kind

In een Huis van het Kind kunnen ouders en kinderen terecht voor alles rond opvoeden en opgroeien. Het is een samenwerking tussen organisaties die je helpen met kinderopvang, gezondheidszorg, vrijetijdsaanbod, opvoedingsondersteuning, workshops en veel meer.

  • Opvoedingslijn

Kinderen opvoeden, dat gaat niet vanzelf. Weet je het even niet meer? Contacteer de Opvoedingslijn voor nuttig advies.

  • Child Focus

Veilig en verantwoord internetten, hoe doe je dat nu eigenlijk? Bel de hulplijn van Child Focus voor al je vragen.

  • Druglijn

Vragen over gamen, drank, drugs, pillen of gokken? Stel ze aan de DrugLijn. Je kan bellen, mailen én chatten.

Meer weten?

  • MediaNest geeft vragen en antwoorden voor al wie betrokken is bij de mediaopvoeding van kinderen en jongeren. 
  • ParentsConnectés is de Franse versie van de MediaNest-website, i.s.m. Media Animation.
  • EXPOO behandelt allerlei vragen over opvoeden en de leefomgeving van kinderen en jongeren.
  • Groeimee.be biedt informatie over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen alsook leuke tips en activiteiten om samen te doen.
  • Ketnetvoorouders.be geeft ouders extra info over Ketnet initiatieven en mediawijsheid.
  • PEGI helpt ouders en andere opvoeders om weloverwogen beslissingen te maken bij het aankopen van videospellen, dankzij ratings en leeftijdsclassificaties.
  • Speelhetslim.be maakt volwassenen wegwijs in de wereld van videogames, veilig gamen en de privacy van kinderen in de gamewereld.
  • Veiligonline.be geeft meer informatie over hoe je als ouder kan omgaan met nieuwe media in je gezin.

Lees verder

Meer dossiers